ทองจะขึ้นจะลง ดูยังไง?

โดยปกติแล้ว การลงทุนในทองคำไม่มีใครที่จะเป็นหมอดูสามารถคาดเดาได้แม่นยำว่า ราคาทองคำวันนี้จะขึ้นหรือลง และจะขึ้นหรือลงมากน้อยเท่าไหร่ เพราะการขึ้นลงของราคาทองคำนั้น ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่างมากๆ ซึ่งแต่ละปัจจัยก็มีความเกี่ยวพันซับซ้อนกันไปมาอยู่พอสมควร วันนี้เราจะมาดูกันค่ะว่า ปัจจัยหลักๆ โดยทั่วไปที่จะมีผลกระทบ และ/หรือเป็นตัวกำหนดราคาทองคำมีอะไรบ้าง

อุปสงค์ (Demand) และอุปทาน (Supply) ของทองคำในตลาดโลก

สิ่งที่เกิดขึ้น	แนวโน้มความน่าจะเป็น	เหตุผล
Demand เพิ่มขึ้น	ราคาทองคำตลาดโลกเพิ่มขึ้น	1. ถ้ามีความต้องการซื้อสูงในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่งมากกว่าความต้องการในการขายโดยที่ปัจจัยอื่นๆ คงที่ เช่น มีความต้องการซื้อสูงจากอุตสาหกรรมเครื่องประดับจิวเวลรี่ หรือในช่วงเทศกาลพิเศษอย่างปีใหม่จีน อาจทำให้ราคาทองคำสูงขึ้นได้ ทั้งนี้ ประเทศอินเดีย จีน และสหรัฐอเมริกามักเป็นประเทศใหญ่ๆ ที่มีอิทธิพลในเรื่องนี้ ตัวอย่างเช่น อินเดียเป็นประเทศที่ซื้อเครื่องประดับทองมากที่สุดในโลก รองลงมาคือจีน 2. อุปทาน (Supply) หลักๆ ที่จะมีผลกระทบให้ราคาทองคำลดลงส่วนใหญ่จะเป็นเรื่องของการเทขายทองคำจากนักลงทุน หรือธนาคารกลางของประเทศต่างๆ ซึ่งเมื่อมีอุปทานมากขึ้นโดยที่ปัจจัยอื่นๆ คงที่ อาจทำให้ราคาทองคำลดลงได้ หรืออุปทานอาจเกิดจากการผลิตทองคำออกมามากเกินไป หรือมีเศษทองรูปพรรณมือสองที่ถูกนำมาทำใหม่ (Recycled Gold) มากเกินไปในขณะใดขณะหนึ่ง  3. นอกเหนือจากปัจจัยตามข้อ 1 และ 2 ข้างบนแล้ว อุปสงค์และอุปทานอาจเกิดจากปัจจัยอื่นๆ ข้างล่างหลายๆ ปัจจัยประกอบกันด้วย เช่น เกิดอุปสงค์จากธนาคารกลางประเทศต่างๆ ที่ต้องการทองคำมาเก็บไว้เพื่อเป็นการกระจายความเสี่ยง หรือ Hedge เมื่อค่าเงินของประเทศตัวเองลดลง เป็นต้น
Supply เพิ่มขึ้น	ราคาทองคำตลาดโลกลดลง

ค่าเงินดอลลาร์สหรัฐฯ (USD) ขึ้นหรือลง

สิ่งที่เกิดขึ้น	แนวโน้มความน่าจะเป็น	เหตุผล
ค่าเงิน USD ลดลง	ราคาทองคำ ตลาดโลกเพิ่มขึ้น	1. ถ้าค่าเงิน USD มีสัญญาณอ่อนลง ธนาคารกลางของประเทศต่างๆ หรือนักลงทุนสถาบันที่ถือเงิน USD อยู่มักกระจายความเสี่ยง (เพราะทุนสำรอง หรือพอร์ทการลงทุนที่ถือกันเป็นเงินสกุล USD มีค่าลดลง) โดยการกระจายเงินไปที่อื่น หรือลดการถือครองเงิน USD ลงโดยการซื้อทองคำมาเก็บสะสมไว้ ดังนั้น หากปัจจัยอื่นๆ คงที่ การเข้าซื้อแบบนี้อาจดันให้ราคาทองคำสูงขึ้นได้ 2. ในทางกลับกัน ถ้าค่าเงิน USD แข็งค่าขึ้น ธนาคารกลางของประเทศต่างๆ หรือนักลงทุนสถาบันที่ถือทองคำอยู่อาจขายทองคำเพื่อเปลี่ยนเป็นเงินสด (ในรูปของเงิน USD) ดังนั้น หากปัจจัยอื่นๆ คงที่ การขายทองคำโดยหลายๆ ที่โดยธนาคารกลาง หรือนักลงทุนแบบนี้อาจทำให้ราคาทองคำลดลงได้
ค่าเงิน USD เพิ่มขึ้น	ราคาทองคำ ตลาดโลกลดลง

ค่าเงินบาทเทียบกับค่าเงินดอลลาร์สหรัฐ (USD)

สิ่งที่เกิดขึ้น	แนวโน้มความน่าจะเป็น	เหตุผล
ค่าเงินบาทเพิ่มเทียบกับ USD	ราคาทองคำในไทยลดลง	1. ถ้าค่าเงินบาทแข็งค่าขึ้นเมื่อเทียบกับค่าเงิน USD โดยที่ปัจจัยอื่นๆคงที่ ราคาทองคำเมื่อเทียบเป็นเงินบาทจะมีราคาลดต่ำลง เพราะทองคำเป็นสินค้านำเข้าจากต่างประเทศเป็นสกุลเงิน USD เราจึงสามารถซื้อได้มากขึ้น หรือถูกลง 2. ในทางกลับกันถ้าค่าเงินบาทปรับตัวอ่อนลงเมื่อเทียบกับค่าเงิน USD โดยที่ปัจจัยอื่นๆ คงที่ ราคาทองคำเมื่อเทียบเป็นค่าเงินบาทก็จะมีราคาสูงขึ้น
ค่าเงินบาทลดเทียบกับ USD	ราคาทองคำในไทยเพิ่มขึ้น

อัตราดอกเบี้ย

สิ่งที่เกิดขึ้น	แนวโน้มความน่าจะเป็น	เหตุผล
อัตราดอกเบี้ยขึ้น	ราคาทองคำ ในตลาดโลกลดลง	1. ถ้าอัตราดอกเบี้ยปรับตัวเพิ่มสูงขึ้น จะทำให้นักลงทุนรู้สึกว่าผลตอบแทนที่จะได้รับจากการฝากเงินมากกว่าการถือทองคำไว้ จึงขายทองคำออกสู่ตลาด ทำให้ปริมาณทองคำในตลาดเพิ่มสูงขึ้น อุปสงค์ของทองคำต่ำลง หากปัจจัยอื่นๆ คงที่ราคาทองคำอาจปรับตัวลดลง 2. ในกรณีที่อัตราดอกเบี้ยปรับตัวลดลง นักลงทุนจะรู้สึกว่าผลตอบแทนที่ได้จากการฝากเงินต่ำ ก็จะหันกลับมาถือทองคำ เพราะคาดว่าผลตอบแทนที่ได้จะมากกว่า ส่งผลให้อุปสงค์ทองคำเพิ่มขึ้น หากปัจจัยอื่นๆ คงที่ ราคาของทองคำก็อาจปรับตัวสูงขึ้นด้วยเช่นกัน
อัตราดอกเบี้ยลด	ราคาทองคำ ในตลาดโลกเพิ่มขึ้น

เงินเฟ้อ (หรือความกังวลเกี่ยวกับเงินเฟ้อ)

สิ่งที่เกิดขึ้น	แนวโน้มความน่าจะเป็น	เหตุผล
เงินเฟ้อเพิ่ม	ราคาทองคำในตลาดโลกเพิ่มขึ้น	1. เมื่อเกิดภาวะเงินเฟ้อ ค่าครองชีพ และราคาสินค้าบริการจะปรับสูงขึ้นเพราะมีปริมาณเงินหมุนเวียนอยู่ในระบบเศรษฐกิจมากเกินไป ซึ่งหมายถึงว่ามูลค่าของเงินสด หรือพันธบัตรเราจะลดลง การซื้อหรือถือทองคำไว้จึงเป็นหนึ่งในมาตรการลดความเสี่ยงในภาวะเงินเฟ้อที่ดี ดังนั้นหากปัจจัยอื่นๆ คงที่ ราคาทองคำจึงอาจปรับขึ้นถ้ามีความต้องการซื้อสูง 2. ราคาน้ำมันดิบที่สูงขึ้น มักเป็นสัญญาณว่ากำลังจะเกิดสภาวะเงินเฟ้อ ทำให้มีความต้องการซื้อทองคำเพื่อป้องกันความเสี่ยง นอกจากนี้ น้ำมันดิบยังเป็นทรัพยากรที่สำคัญในธุรกิจเหมืองทองคำนับตั้งแต่การผลิตไปจนถึงการขนส่ง ดังนั้น หากปัจจัยอื่นๆ คงที่ ราคาทองคำจึงอาจปรับขึ้นได้ถ้าราคาน้ำมันดิบสูงขึ้น

ปัญหาการเมือง วิกฤตในระบบการเงิน หรือสงคราม

สิ่งที่เกิดขึ้น	แนวโน้มความน่าจะเป็น	เหตุผล
ปัญหาหรือวิกฤตเกิดขึ้น	ราคาทองคำในตลาดโลกเพิ่มขึ้น	เมื่อเกิดปัญหา หรือความตึงเครียดทางการเมือง หรือเกิดวิกฤตใดๆ ในระบบการเงิน อาจทำให้มีการขายตราสารทางการเงินอื่นๆ ออกมา เพราะมีความเสี่ยงที่ราคาตลาดของตราสารพวกนี้อาจลดลง และหันไปซื้อ หรือถือทองคำกันมากขึ้น เพราะมองว่าเป็นทรัพย์สินที่ปลอดภัย (Safe Haven) ดังนั้น หากปัจจัยอื่นๆ คงที่ ราคาทองคำมีแนวโน้มว่าจะสูงขึ้น อย่างไรก็ดี ปัญหา หรือวิกฤตเหล่านี้อาจต้องดูด้วยว่ากินขอบเขตกว้างเพียงไร เช่น เป็นปัญหาระดับทวีป เป็นปัญหาของทั้งโลก หรือเป็นปัญหาแค่ประเทศใดประเทศหนึ่งเพียงประเทศเดียว ซึ่งหากเป็นปัญหาในระดับทวีป หรือกระทบกับประเทศใหญ่ๆ เช่น สหรัฐอเมริกา ผลกระทบต่อราคาทองก็อาจมีความเป็นไปได้สูงขึ้น และในจำนวนที่สูงตามไปด้วย

การเติบโตทางเศรษฐกิจ

สิ่งที่เกิดขึ้น	แนวโน้มความน่าจะเป็น	เหตุผล
การเติบโตทางเศรษฐกิจดีขึ้น	ราคาทองคำ ในตลาดโลกเพิ่มขึ้น	การเติบโตทางเศรษฐกิจอาจทำให้ผู้คนมีเงินกันมากขึ้น และบริโภคทองคำกันมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการซื้อทองคำเพื่อการลงทุนเพิ่ม หรือเพื่อแสดงฐานะทางสังคม ดังนั้น หากปัจจัยอื่นๆ คงที่ ราคาทองคำอาจมีแนวโน้มที่จะสูงขึ้นได้

พฤติกรรมขององค์กรหรือสถาบันบางประเภท (เช่น ธนาคารกลาง กองทุน นักลงทุนสถาบัน)

สิ่งที่เกิดขึ้น	แนวโน้มความน่าจะเป็น	เหตุผล
พฤติกรรมที่สร้าง อุปสงค์ให้มากขึ้น	ราคาทองคำ ในตลาดโลกเพิ่มขึ้น	1. องค์กร หรือสถาบันบางประเภทเป็นผู้เก็บสะสมทองคำเพื่อเป็นเงินทุนสำรอง (Gold Reserves) เช่นธนาคารกลางแต่ละประเทศ หรือ IMF (International Monetary Fund) ดังนั้น หากมีการเข้าซื้อทองคำจำนวนมาก หรือเทขายทองคำในจำนวนมาก ไม่ว่าด้วยเหตุผลทางเศรษฐศาสตร์ นโยบายการเงิน หรืออะไรก็ตาม (เช่น เพื่อ Hedge กับสภาวะเงินเฟ้อ สภาวะเงินฝืด หรืออัตราค่าเงินที่ลดลง) ก็จะทำให้ราคาทองคำเพิ่มหรือลดลงได้ 2. การลงทุน หรือเก็งกำไรในตัวทองคำ ตราสารอนุพันธ์ที่เกี่ยวกับทองคำ เงินตรา ตราสารทางการเงินต่างๆ โดยนักลงทุน (โดยเฉพาะนักลงทุนสถาบัน หรือกองทุนต่างๆ) จะมีผลต่อราคาทองคำได้ทั้งในด้านราคาที่เพิ่มขึ้น หรือลดลง เช่น หากนักลงทุนมีการขาดทุนในตลาดหุ้นอย่างมาก อาจเทขายทองคำออกมาเพื่อชดเชยการขาดทุนนั้น ซึ่งอาจมีผลต่อราคาทองคำได้
พฤติกรรมที่ลด อุปสงค์ให้น้อยลง	ราคาทองคำ ในตลาดโลกลดลง

ในท้ายที่สุดนี้ เราต้องยอมรับกันละค่ะว่า ในชีวิตจริงนั้น ปัจจัยดังกล่าวข้างต้นมักเกิดขึ้นพร้อมๆ กันหลายๆ ปัจจัย และมีความสลับซับซ้อน และเกี่ยวข้องกันมาก ดังนั้น จึงเป็นการยากที่เราจะคาดเดาราคาทองคำได้อย่างแม่นยำถูกต้อง แต่อย่างน้อย ปัจจัยข้างต้นก็น่าจะเป็นสัญญาณเตือน หรือสัญญาณบอกพวกเราได้ในระดับหนึ่งว่า แนวโน้มราคาทองคำจะเป็นไปในทิศทางใด และเราควรซื้อ หรือขายหรือยัง และเท่าไหร่ โชคดีกันทุกคนนะคะ